Lojistik Stratejisi Açısından Özel Antrepoların Önemi
Genel antrepolar, Kullanıcısı ile işleticisi farklı olan, bir yatırım izni gerektiren ve herkesin eşyasını koyabildiği gümrüklü sahalardır. Ülkemizde karayolu taşımacılığında kullanıldığı gibi Deniz yolu ile gelen konteynırlar için de liman maliyetlerini azaltmak amacıyla Genel Antrepolara transit edilerek sıklıkla kullanılmaktadır. Lojistik aksiyon almak , elleçleme yapmak , düşümlü ithalat gibi işlemler bu tip yerlerde limanlara göre daha kolaydır ve eşyanın kalış süresi sınırsızdır. Kendine ait Özel Antreposu olmayan küçük ve orta ölçekli birçok işletme Avrupa’dan karayoluyla gelen veya Uzakdoğu’dan deniz yoluyla gelen eşyalarını limanda bekletmeksizin aktararak Genel Antrepoları sıklıkla kullanmaktadır.
Her Uluslararası nakliyecinin anlaşmalı olduğu bir Genel Antrepo vardır. Bu genel antrepoların kullanıcılara uygulayacağı fiyat tarifesi piyasanın çok üzerinde olabilir. Düşük navlun bedeli ödediğinizi düşünüp yüksek ardiye maliyetleri ile karşılaşabilirsiniz. Bir de size gönderilen eşyayı taşıyan uluslararası nakliyeci şirketin anlaşmış olduğu Genel Antrepo lokasyon olarak işletmenize oldukça uzak olabilir. Tüm gümrük işlemleri biten eşyayı işletmenize taşımak için bazen uluslararası nakliye ücretinden çok daha fazla iç nakliye ücreti ödemek zorunda kalınabilir. Maliyetlere doğrudan etki eden bu konularda dikkatli ve özenli olmak önemlidir.
Genel Antrepo tarafında bu şekildeyken öte yandan birçok işletmenin henüz farkına varmadığı, ismini dahi çok fazla duymadığı Özel Antrepolar vardır. Özel Antrepoların kendi içlerinde C, D ve E tipi olmasına karşın en yaygın olanı C tipi antrepolardan biraz bahsetmekte fayda görüyorum.
C Tipi antrepolar; kullanıcısı ve işleticisi aynı olan antrepolardır. İşletmesi ile aynı bina veya tesiste olma zorunluluğu yoktur. Kiralık bir depoya da kurulabilir. Kira ve ekipman maliyeti haricinde ilk kurulum maliyeti (YGM ve Devlete ödenen harçlar dahil) günümüz rakamlarıyla yıllık 180.000 TL civarında olmakla birlikte bunu ay ortalaması şeklinde 15.000 diye düşünebiliriz. İlk yatırım maliyetini hesaba katmazsak 15.000 TL üzerinde aylık ardiye ödeyen her işletme için avantajlı bir lojistik çözüm olarak da düşünülebilir.
C tipi bir özel antrepo kurmanın avantajlarına özetle değinmek de gerekir ise;
- Ardiye bedeli ödemeyeceğiniz için size stoklu çalışma olanağı sağlar ve olası fiyat değişimlerinden en az düzeyde etkilenmenize olanak sağlar,
- İşletmenizin hemen yanı başında gümrüklü bir deponuz olacağı için ve yurtdışından gelen her gönderiyi burada tutacağınızdan Yurtdışı ödemelerini eşyaya ihtiyaç duyduğunuzda yapabilir Finansal kazanç sağlayabilirsiniz,
- Yine aynı şekilde son yıllarda hayatımıza giren yüksek İlave Gümrük Vergileri nedeniyle Gümrük vergileri ve diğer mali yükleri eşyaya ihtiyaç duyduğunuzda öder yine rakip şirketlere göre finansman avantajı sağlarsınız,
- İşletmenize yakın olduğu için İç nakliye masrafı oluşmaz,
- Lojistik operasyon açısından hızlı ve pratiktir bu yüzden lojistik stratejisi bakımından kritiktir
- Mesai saatleri içerisinde işlemi biten bir eşyanın çıkış işlemleri için mesai ödemez bir mesai saatine bağlı kalmazsınız
Özetle genel antrepolar herkes tarafından kullanılan özel antrepolar ise şirketlere ait gümrüklü sahalar olup birçok hesaplanabilen ve hesaplanamayan avantajları vardır.
Özel Antrepo açmak çok zor değildir. Planlı bir şekilde işlem adımları izlenerek kolaylıkla kurulabilir. İlk yatırımın yapılmasından (Raf ve Kamera sistemleri ile zorunlu diğer fiziki gereklilikler) sonra bir aksilik çıkmaması durumunda 6 ay ortalama sürede açılıp işletilebilir.
Öncelikle Antreponun fiziksel koşulları hazırlanır. Antrepodan dışarıya izinsiz eşya çıkarılmasına imkân vermeyecek gerekli fiziki düzenlemelerin yapılmış olması, Antrepo olarak kullanılacak kapalı ve/veya açık alanların birbiri ile doğrudan irtibatının bulunması, Antrepo olarak kullanılan alanların gümrük memurlarınca ve yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerince içeriden ve dışarıdan kontrolünün kolaylıkla yapılmasına elverişli olması gibi Gümrük Yönetmeliği Ek-80 de belirtilen fiziksel koşulların karşılanması gerekmektedir.
Önemli olan bir diğer konu da Teminat konusudur. Hazine vergi alacaklarını garanti altına almak için Genel ve Özel antrepolardan Teminat almaktadır. 2020 yılı sonuna kadar teminat konusu tüm antrepo tipleri için önemli bir sorundu. Gümrük sistemi verilen her Antrepo beyannamesi için Teminat bakiyesinden düşüm yapmakta, İthalat beyannameleri ile vergiler tahsil edildikçe düşülen miktarlar mevcut teminata ilave edilmekteydi. Bu yöntemde Zaman zaman Antrepo girişlerinde antrepo doluluğuna ve stok devir hızına bağlı olarak limit sorunları yaşanmaktaydı. 2021 yılında Götürü teminat sistemine geçildi ve limit sorunları da böylelikle aşılmış oldu. 1.000 m² veya 2.000 m³’e kadar olanlar için 1.000.000 TL, 1.000 m²’den sonraki her 1.000 m² için 500.000 TL Götürü Teminat ile sistem tıkanıklarının da önüne geçilerek hazine hakları garanti altına alınmış oldu.
İlk başta maliyetli ve meşakkatli görünmesine karşın ithalat işlemi yapan ve belli bir düzeyde ardiye ödemek zorunda olan işletmeler için hem maliyet düşürmek için hem de stratejik lojistik bir gereklilik olarak C Tipi Özel antrepolar vazgeçilmez bir unsur olacağını düşünmekteyim.
Kemal Özkan
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri